woensdag 31 oktober 2012

Rit in Sweikhuizen

Prachtige uitzichten, bospaadjes die stijl bergop en -af gaan (een borsttuig is geen overdreven luxe), soms voor de afwisseling langs een veld, soms spekglad en drassig, soms kurkdroog en vandaag met de zon erbij de toeristen ontwijkend. Dit is een rit in Sweikhuizen :D




woensdag 24 oktober 2012

De buren worden opdringerig!


Das

Een aantal weken geleden had ik al een beginnende dassenburcht dicht gemaakt in de wei (zo'n gapend gat is niet handig voor paarden), en dat er bij de buren burchten zijn wist ik. Toch klopte mijn hart een beetje sneller toen er gisteravond een das mijn kant uit rende en twee meter voor me onder de heg door dook. Ik was op zoek naar een verloren hooi touwtje, dus ik had de zaklamp mee. Daar lichtten ineens twee oogjes op... de katten zaten achter me en konden het niet zijn.... die renden weg....hmmm... wat is dat? Ooooooooooooo, een das!! Wat zijn die dieren groot!!! Geen foto, helaas was het te donker. Het was erg mooi om te zien.

donderdag 18 oktober 2012

Buurt verkennen

Op een vrije dag en met heerlijk weer, ben ik met Lightning de bossen in gegaan. Prachtig die herfst! Ik was op zoek naar manege ten Eijsden die hier in de buurt moest liggen en die heb ik ook gevonden. Daaromheen liggen prachtige bossen, met soms erg steile hellingen. Er zijn ruiterroutes, maar het systeem daarvan laat nog even naar zich raden. Je volgt nummers naar knooppunten, maar bordjes ontbreken, verwijzen naar paden die er niet zijn, zijn omgedraaid, zijn overwoekerd, verwijzen naar 3 paden tegelijk en zijn soms absoluut veel te smal voor koetsen. Je kan niet heel erg verdwalen, maar gemakkelijk is anders. Eindelijk heb ik contact gekregen met de instantie die dat bij zou moeten houden en ik krijg een kaart toegestuurd. Dan offer ik me wel op om daar verbeterpunten op door te geven ;). Met toestemming publiceer ik de kaart hier op de blog.



dinsdag 16 oktober 2012

Een gewone dinsdagochtend :)



ISES 2012

Om zo goed mogelijk met paarden te kunnen omgaan, ze te kunnen trainen en te zorgen dat ze zich zo prettig mogelijk voelen, maak ik gebruik van de wetenschap. Immers dit is de enige manier om een objectieve en redelijke mate van zekerheid te krijgen over hoe paarden leren, denken en zich gedragen en welk effect onze invloed heeft. Je hebt mensen die met een “gevoel voor paarden” geboren worden, ben ik niet zo iemand en vraag ik me meteen af of dat gevoel altijd klopt. Ik moet het dus leren. Het klinkt ingewikkeld, maar de wetenschap maakt het juist simpel. Je hoeft het onderzoek niet uit te voeren of zelfs te begrijpen. Als de resultaten in Jip en Janneke taal overgebracht worden, dan iedereen er mee werken.

Gelukkig ken ik iemand die zich met "Paardenwetenschap" bezig houdt. Marc Pierard is etholoog (gedragsbioloog) en bestudeert o.a. hoe paarden leren en zich gedragen en waarom.

Zie deze links voor eerdere berichten hierover:

Om mijn blog ook een beetje een leerzame inhoud te geven, heb ik Marc gevraagd af en toe een stukje te schrijven.  
Hier is het eerste stukje over het ISES congres over Equitation Science. Wat dat betekent legt Marc uit in zijn stukje.

ISES congres 2012: de uitschieters


Sedert 2006 ga ik elk jaar naar het wetenschappelijk congres over ‘equitation science’. Wat is dat nu weer, zult u denken. Wel het is een jonge wetenschappelijk subdiscipline die een multidisciplinaire benadering (ethologie, leertheorie, psychologie, biomechanica om er enkele te noemen) gebruikt om de training van paarden te onderzoeken en objectief te verklaren. Het doel is te onderzoeken hoe trainingstechnieken functioneren door gebruik te maken van wetenschappelijke methodes om zo ondermeer na te gaan welke technieken al dan niet goed werken of eventueel een probleem inzake paardenwelzijn kunnen opleveren. Spijtig genoeg is het weer zo’n term die niet echt in het Nederlands te vertalen is. ‘De wetenschappelijke studie van het paardrijden’ bekt toch net iets minder dan ’equitation science’.

In 2007 werd dan de International Society for Equitation Science (ISES) opgericht. Dit is de wereldwijde wetenschappelijke vereniging voor mensen die onderzoek doen dat iets te maken heeft met paardrijden. Maar van in het begin wilden we een sterke link hebben naar de praktijk. Dus heb je, naast wetenschappelijke leden, ook leden die praktijkmensen zijn (trainers, ruiters, kwekers, hoefsmeden, …). Dit zorgt voor een open relatie tussen wetenschap en het terrein. Wetenschappers doen hun best om hun resultaten op een begrijpelijke manier door te geven aan praktijkmensen en die kunnen op hun beurt feedback geven op de toepasbaarheid of de vragen waar ze nog mee zitten. Er zijn heel weinig wetenschappelijke verenigingen die dit doen. Wie meer info zoekt over equitation science of ISES kan terecht op www.equitationscience.com .

Het jaarlijks congres van ISES was dit jaar in Edinburgh van 18 tot en met 20 juli. Het thema was deze keer: ‘the road ahead’. Zoals elk jaar was het weer heel interessant en erg gevarieerd. De diversiteit blijft maar toenemen maar paardrijden is dan ook een samenspel van heel wat factoren. Het is altijd leerrijk een presentatie bij te wonen over iets waar je niet veel van afweet. Je snapt dan wel niet alle details maar je steekt er toch iets van op. Een nieuw initiatief dit jaar was een voorafgaande workshop voor een beperkte groep met als doel op termijn te komen tot standaarden voor veel voorkomende onderzoekstechnieken. Nu werkt iedereen op zijn eentje en dat zorgt voor problemen als je resultaten wilt vergelijken. Als we algemeen gebruikte methoden kunnen standaardiseren, kunnen we verschillende studies beter vergelijken en ook echt meta-analyses doen. Meta-analyses zijn studies waarbij je heel wat bestaande studies en hun resultaten groepeert om zo uitspraken te kunnen doen over grotere aantallen paarden en/of ruiters. Vele studies zijn om praktische redenen immers beperkt in hun aantallen en via meta-analyses kan je een meer onderbouwde conclusie bekomen. Maar dan moeten de resultaten wel vergelijkbaar zijn en daar wringt het schoentje nog veel te vaak. Maar in de workshop werd rond een aantal thema’s gewerkt en alle aanwezigen waren enthousiast om hieraan bij te dragen.

Het eigenlijke congres had weer een bomvol programma met presentaties en posters. Voor wie niet zo thuis is in de wetenschappelijke cultuur: je kan je onderzoek op een congres voorstellen via een mondelinge presentatie of via een poster. Dat laatste is gewoon een samenvatting van je onderzoeksresultaten op posterformaat dat opgehangen wordt zodat alle deelnemers aan het congres dit tussen de presentaties door kunnen gaan bekijken en met de auteurs spreken. Er waren in totaal 107 studies die aanvaard werden, dus ik ga er maar enkele opvallende aanhalen. Wie meer wil weten, kan op de website van ISES de proceedings vinden met alle abstracts (korte samenvattingen).

Eén van de presentaties die het meest media-aandacht genoot, was de studie over het gebruik van een autootje op afstandsbediening in een roundpenn. Een Australische studente had met zo’n autootje een join-up nagebootst en dat werkte heel goed. Dit toonde aan dat deze techniek dus niet berust op lichaamstaal en het nabootsen van een paard, maar gewoon op het gebruik van fysieke en mentale druk en het loslaten daarvan (negatieve bekrachtiging in vaktermen). Deze studie demonstreert duidelijk een voordeel van een wetenschappelijke aanpak: je test elke bewering via gerichte observaties en experimenten en je houdt enkel over wat je kan aantonen. Geen sprookjes, maar feiten. Natuurlijk zit er ook een stuk interpretatie in, maar resultaten en interpretatie wordt duidelijk gescheiden zodat iedereen zelf zijn mening kan vormen. Een andere studie die heel wat weerklank kreeg, ging over een vergelijking van 3 verschillende hoofdposities van paarden tijdens het rijden. Deze studie vond voor deze 15 paarden onder de omstandigheden in de studie, dat er aanwijzingen waren dat aan de teugel zoals in competitie en in hyperflexie hogere stress zou kunnen veroorzaken dan met een langere teugel. Het opvallendst was dat de Deense ruiters blijkbaar schrik hadden om echt met lossere teugels te rijden omdat ze dan het gevoel hadden dat ze geen controle meer hadden over hun paarden.

Er was ook een zeer interessante presentatie over de relatie tussen conformatie en kans op blessures bij paarden. Het is niet zo rechtlijnig maar er komen toch stilaan duidelijke trends naar voor. Een studie waarin rijstijl van barrel racers vergeleken werd, toonde aan dat een meer agressieve rijstijl niet leidde tot betere resultaten, maar dat meer gebruik van de zweep en van tikken van de hiel (met sporen? ) leidde tot respectievelijk meer problemen bij het binnenrijden van de piste en met de frequentie van aanzetten tot steigeren. Er waren ook enkele presentaties over de psychologie van de ruiter.

Zoals elk jaar was er naast de 2 dagen bomvol lezingen ook een praktische dag. Tijdens die praktijkdag worden meestal een aantal technologische ontwikkelingen getoond die allerlei nuttige metingen toelaten. Zo waren er demonstraties van de laatste technische snufjes die toelaten om ondermeer: hartslag meten, druk van het zadel op de paardenrug, teugeldruk, druk van de benen van de ruiter op het paard en meting van minieme temperatuurverschillen bij het paard. Vaak gaat het om prototypes waaraan natuurlijk nog moet gewerkt worden om ze echt ruimer toepasbaar te maken. Maar het is wel fascinerend te zien hoe dit continu evolueert en een glimp op te vangen van toekomstige hulpmiddelen. Als etholoog blijf ik natuurlijk het meest belang hechten aan een systematische observatie van het gedrag maar technologie kan zeker helpen bij de verfijning van de interpretatie van het uitwendige gedrag.

Volgend jaar gaat het congres door in de Verenigde Staten, in Delaware van 17 tot en met 20 juli 2013. In 2014 zal het congres in Denemarken georganiseerd worden. Ik werk eraan om de volgende jaren zelf ook resultaten van eigen onderzoek te presenteren. De sfeer op het ISES congres is altijd constructief en de commentaren zijn nooit kwetsend. Dat is blijkbaar wel vaak anders op andere wetenschappelijke congressen. Misschien heeft onze positieve sfeer te maken met het feit dat we nog een jonge discipline zijn waarin bijna alle onderzoekers ook zelf paarden houden, rijden en/of trainen. Daardoor beseft iedereen hoe complex de interactie mens-paard wel is en hoe moeilijk het is dit objectief te bestuderen. Maar we houden vol omdat we naast wetenschapper tegelijk ook gek van paarden zijn. Zijn wij dan toch gekke wetenschappers ?

zaterdag 6 oktober 2012

NP Veluwezoom

Met Lala naar de Veluwe

We hadden het al een tijd geleden afgesproken, en ondanks dat ik nog tot over mijn oren in de verf en verhuisdozen zit, gingen we toch. Een beetje plezier mag wel!

Na een dramatisch afscheid van Jenny, vertrok ik vorige week vrijdag met Lightning richting Laag-Souren, gelegen aan NP de Veluwezoom. Onderweg zouden we achter Lala aanrijden, zodat we toch samen aankwamen. Door een beetje pech kwam ik net voor een gesloten Roertunnel te staan en kwam ik 20 minuten later aan. We hadden daar een blokhut gehuurd en stal + wei. Na aankomst gingen Lightning en Lala eerst de wei op. Lightning liep eerst voor haar weg, maar later gingen ze toch samen staan. 
 


Hij was redelijk onrustig (voor zijn doen) en riep regelmatig op Jenny. Thuis gaf Jenny kennelijk ook luidkeels te kennen dat ze het er niet mee eens was en stond ze aan het hek te wachten. Later ging ze dan toch maar naar Furi terug de wei in. Buiten een vriendschap met Lala, had hij daar ook een van de lokale merries versierd.

Nadat we alles geïnstalleerd hadden, zijn we maar meteen gaan rijden. Het bos begon direct buiten de camping en we kregen een vergunning en ruiterroutes mee. Wat heerlijk om over zandpaden te rijden, lekker op de blote voeten. We zouden een kort rondje doen, maar uiteindelijk waren we toch bijna 20km en 3,5 uur weg en maar net voor het donker terug (en na sluitingstijd van de pannenkoekenkraam). De dag erna begon ik al meteen met zere billen! Dat stappen door het mulle zand gooit toch wel hoog op. Het was wel een mooie route door het bos. Draven door het mulle zand was op de eerste dag ook nog moeilijk. 



Van vrijdag op zaterdag regende het ’s nachts en ’s morgens hard. We deden het rustig aan en zijn wat later vertrokken waarna het de hele dag droog is gebleven. We hadden een route van 23 km die via verschillende landschappen liep met pauzeplaatsen. We reden ook door gebieden waar “wilde” koeien liepen en moesten toch wel even slikken toen we redelijk dicht langs een grazende stier moesten. De stier keek niet op of om, en we konden er rustig langs, zei het met iets hogere hartslag ;). Het landschap was heel afwisselend met heide, bossen en een varenbos. Als wij pauze namen, lieten we de paarden even grazen. Lightning had zijn bit in, dus ik deed hem maar gewoon het hoofdstel uit en liet het om zijn nek hangen.




het silhouet van Lala bij volle maan


Op zondag was het prachtig zonnig weer en hadden we een derde route die weer anders was. Een andere heide en een heel lang kronkelend pad en weer een grazende stier. Deze stond nog dichterbij het pad en was (leek?) nog groter. Ook die keek niet op of om. Ze zullen alle recreanten wel gewend zijn.
van paard geruild, ik rij dus op Lala (!)






Lightning en Lala waren meestal ontspannen en fijn om te rijden. Ze jutten elkaar niet op en zijn het gewend om uit elkaar gehaald te worden. Fijn hoor, opgevoede paarden waar je overal mee kan komen. Darco de hond, was ook mee en die vond het ook wel gezellig. Enthousiast deed hij zijn trucjes voor. Hij kon niet mee tijdens de ritten, maar er was wel een mooi losloopgebied en hij mocht ook mee uit eten.

Eenmaal thuis wist Lightning eerst niet goed waar hij was en wandelde heel rustig de wei in. Toen viel het kwartje en begon hij heel hard te gillen en galoppeerde heel hard naar Jenny toe. Daarna heeft hij een hele tijd rondgelopen met zijn gereedschap op scherp van de opwinding, terwijl zij hem uitgebreid besnuffelde, “waar ben je geweest?”. We zullen Jenny de foto’s maar niet laten zien! Ja, het is ècht een ruin! Had ik het bewijs maar bewaard…

We hebben ook nog twee video's gemaakt tijdens het rijden. Dat ging niet zo geweldig, maar voor wie het leuk vindt staan ze hier: 
 

donderdag 4 oktober 2012

Nieuwe route proberen


Jenny heeft het druk

Te druk om te komen eten. Ze rent, dribbelt, galoppeert en bokt terwijl ze met haar hoofd gooit. Ze ziet ook spoken. Ik probeer haar te pakken, maar steeds als ik in de buurt kom, draait ze zich vliegensvlug om en is weer weg. Lightning en Furi hebben hun portie al lang op en net als ik denk “meid, je hebt pech”, komt ze naar me toe. Ze wil Furi’s stal inlopen, maar daar staat haar eten niet. Uiteindelijk krijg ik haar zover om haar eigen eten op te eten. Na elke hap draait ze zich weer om, maar ik heb het stalletje dicht gemaakt. Ik zet Lightning er even naast zodat ze rustiger blijft. Uiteindelijk is de bak leeg. Zodra ik de stal open maak, rent ze de wei weer in. Lightning bekijkt zich het eens en gaat samen met Furi in een andere wei grazen, veel te druk dat gedoe. Gelukkig kunnen die twee ook weer goed met elkaar opschieten. Ondertussen rent Jenny nog steeds door de wei. Niet in paniek, maar ook niet ontspannen. Ze is bezig!